Thực trạng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trên địa bàn thành phố Đồng Hới

Thành phố Đồng Hới là địa phương có nguồn nhân lực khá dồi dào với nguồn lao động chiếm 58% dân số thành phố, nguồn lao động này chủ yếu là trẻ. Số lao động có chuyên môn kỹ thuật chiếm 38,78% lực lượng lao động. Đồng Hới là một trong những thành phố có chỉ số phát triển giáo dục khá cao với hệ thống giáo dục khá hoàn chỉnh so với toàn tỉnh và một số thành phố trẻ của khu vực Bắc Trung bộ, tạo nền tảng thuận lợi và vững chắc. Để thực hiện các mục tiêu nâng cao chất lượng NNL, chất lượng cuộc sống, thành phố Đồng Hới đã hoàn thành phổ cập giáo dục trung học cơ sở và đang tiến tới thực hiện mục tiêu phổ cập giáo dục phổ thông trung học. Thành phố có 1 trường đại học, và 04 trường trung cấp chuyên nghiệp, hệ thống các trường này thực hiện chuyên ngành đào tạo trên các lĩnh vực khoa học kỹ thuật, công nghệ thông tin, kinh tế, quản trị kinh doanh, ngoại ngữ, sư phạm, y tế và luật. thành phố còn có 2 trường trung cấp dạy nghề, 2 trung tâm dạy nghề thường xuyên cung cấp các khóa đào tạo ngắn hạn về tin học, máy, cơ khí, điện-điện tử, kỹ thuật xây dựng, may mặc… Hàng năm các trường đại học, trung cấp chuyên nghiệp và dạy nghề tại Đồng Hới đã đào tạo hàng ngàn lao động có trình độ chuyên môn kỹ thuật, trình độ tay nghề đáp ứng được nhu cầu về NNL không chỉ cho thành phố mà còn cho cả toàn tỉnh và khu vực Bắc Trung bộ.

Trong những năm qua thành phố đã có chủ trương thu hút nhân tài, có chế độ chính sách ưu đãi đối với người lao động có trình độ chuyên môn kỹ thuật về làm việc tại thành phố, bước đầu mang lại những hiệu quả thiết thực.

Tuy nhiên, cùng với những thành tựu đạt được trong việc đào tạo, sử dụng NNL chất lượng cao thì quá trình phát triển và sử dụng NNL chất lượng cao của thành phố Đồng Hới còn những hạn chế nhất định. Mặt khác, trình độ NNL có trình độ đại học, cao đẳng, TCCN và CNKT đang mất cân đối, đó là tỷ lệ công nhân kỹ thuật mới chỉ đạt 0,43 (trong khi tỷ lệ này ở các nước phát triển là 10); tỷ lệ TCCN chỉ có 0,57 (trong khi tỷ lệ này ở các nước phát triển là 4). Bên cạnh đó, NNL trình độ cao phân bố mất cân đối thể hiện ở chỗ tập trung ở trung tâm thành phố, còn các xã phường lân cận còn ít. Việc bố trí cán bộ có trình độ CMKT chưa hợp lý, không đúng chuyên ngành, hầu hết làm việc ở các cơ quan quản lý Nhà nước, khu vực sản xuất kinh doanh còn quá ít. Đồng Hới vẫn còn một vành đai nông nghiệp quan trọng nhưng nguồn nhân lực có trình độ CMKT trong lĩnh vực này chỉ chiếm dưới 10%. Cơ cấu lao động có trình độ từ cao đẳng trở lên có sự mất cân đối giữa các ngành đào tạo, nên tạo ra trường hợp thừa, thiếu giả tạo.Việc thu hút nhân tài cũng còn hạn chế, nhất là các nhà khoa học đầu ngành. Tỷ lệ lao động có trình độ CMKT có tăng lên qua các năm, nhưng tỷ lệ lao động chưa qua đào tạo vẫn còn ở mức cao (61,2%). Như vậy cũng chưa đáp ứng yêu cầu của công cuộc đẩy mạnh CNH, HĐH.

Ngoài ra, việc phân bổ lực lượng lao động cho các nhóm ngành kinh tế quốc dân theo xu hướng ngày càng hợp lý, tiến bộ đó là tỷ trọng ngành công nghiêp – xây dựng và ngành dịch vụ đều tăng; nhóm ngành nông – lâm – ngư nghiệp có giảm nhưng còn chiếm tỷ lệ cao (năm 2009 là 17,1%). Tỷ lệ thất nghiệp vẫn còn cao, người thất nghiệp của thành phố Đồng Hới có độ tuổi trung bình 26,5 tuổi (năm 2009), so với năm 2005 thì tuổi đời người thất nghiệp trẻ hơn (năm 2005 là 27,1 tuổi). Đây là vấn đề bức bách rất quan trọng liên quan đến phát triển kinh tế – xã hội nếu thành phố không quan tâm giải quyết đúng mức.

Từ những vấn đề nêu trên và để phát triển được NNL chất lượng cao, đủ sức đáp ứng những đòi hỏi ngày càng tăng của giai đoạn đẩy mạnh CNH, HĐH, thành phố Đồng Hới cần các giải pháp chủ yếu sau: